پروتز بالای زانو
پروتز پا بالای زانو موضوع این مقاله می باشد اگر این مطلب را می خوانید، این نشان می دهد که متاسفانه خودتان یا یکی از عزیزان تان درگیر ناگوارترین اتفاقی که ممکن است برای فرد رخ دهد، از دست دادن و قطع پا بنا به دلایل پزشکی، حوادث و …. شده است
از شما خواهش می کنم آرامش خودتان را حفظ کنید و بدانید که دنیا به آخر نرسیده است. شما هنوز می توانید از کوه ها بالا بروید و یا مانند یک ماهی آزاد در اقیانوس و دریا شنا کنید.
- پروتز پا بالای زانو
- مرکز ساخت پروتز پا بالای زانو
- مرکز ارتوپد فنی ساخت پروتز پا بالای زانو
- پروتز بالای زانو
- ساخت پروتز بالای زانو
- تفاوت پروتز پا بالای زانو با زیر زانو
- فرایند ساخت پروتز بالای زانو
همه چیز درباره پروتز بالا زانو :
قطع عضو بالای زانو نسبت به قطع عضو زیر زانو جامعه آماری کمتری را در بر می گیرد. پروتز پا بالای زانو در واقع مدل افزایش یافته پروتز زیر زانو است.
همانطور که گفته شد بزرگترین دلیل این نوع از قطع عضو، بیماری، تصادف، حوادث کاری و… است. امروزه به لطف محققان، ساخت پروتز بالای زانو پیشرفت بسیاری داشته است.
تفاوت پروتز بالای زانو و پروتز پایین زانو
طبعا فرد با قطع عضو بالای زانو، مستعد دریافت پروتز بالای زانو است. مهم ترین تفاوت پروتز بالای زانو نسبت به پروتز زیر زانو، اضافه شدن دو مفصل (مفصل چرخان و مفصل زانو، یکی برای راه رفتن و جایگزینی حرکات مفصل زانو و دیگری برای نشستن) است.
ساخت سوکت در پروتز بالای زانو فرم های مختلفی دارد اما رایج ترین کلمه ای که درباره این دسته پروتز به گوش می‌رسد ساکشن سوکت است.
در زمینه پنجه پروتزی، برای مددجویان دامنه گسترده ای از انتخاب وجود دارد که البته در وهله اول بستگی به شرایط بالینی مثل ثبات فرد دارد. در این ادامه با فرایند دریافت پروتزپا بالای زانو و توضیحات کلی در مورد قطعات آن خواهیم پرداخت.
زمان دریافت پروتزپا بالا زانو
هرچند نمی‌شود پاسخ ثابتی برای این سوال داد که بهترین زمان برای دریافت پروتزپا بالای زانو چه موقع است
اما، به طور کلی بعد از التیام زخم‌ها و بهبود نسبی شرایط استامپ (عضو باقی‌مانده) بهتر است هرچه زودتر اقدام به دریافت پروتز کنید. عواملی مثل علت قطع عضو، شرایط جراحی، برخی شاخصه‌های فیزیکال فردی و… در این زمینه مؤثر هستند.
معمولا بعد از بسته شدن زخم ها و بهبود شرایط پوستی از پروتز بالای زانو استفاده می کنیم. دریافت و استفاده از پروتز به کاهش میزان ورم کمک می‌کند.
از طرفی عدم استفاده از پروتز در صورت تحرک داشتن می‌تواند باعث آسیب در ستون فقرات شود و یا مواردی مثل کمر درد (low back pain) را ایجاد کند. باید حدالامکان دریافت پروتز را به تاخیر نینداخت تا:
- از آسیب به ساختار های سالم بدن جلوگیری کرد
- هر چه سریعتر مراجع را به سطح فعالیت مناسب رساند تا تطبیق با پروتزپا آسان تر صورت بگیرد.
0 تا 100 فرایند دریافت پروتز بالا زانو:
بهتر است اطلاعات کلی از روند دریافت پروتز بالای زانو داشته باشید. در صورت نیاز می توانید با کارشناسان تیم ما تماس بگیرید تا آن ها بتوانند به بهترین روش به شما کمک کنند.
1-مرحله اول:
اولین مرحله در دریافت پای مصنوعی در همه انواع پروتز بالای زانو، التیام زخم ها و کاهش ادم (ورم) بافت اندام باقی مانده است. در رابطه با ادم بافت، برخی فرایندهای فیزیوتراپی، انجام بانداژ و … بسیار موثر است و تا حد امکان باید با این روش‌ها تورم اندام باقی مانده را کاهش داد.
اما باید بدانید با دریافت پروتز بالای زانو و استفاده از آن مقداری از حجم اندام کاهش می‌یابد. ساکشن سوکت مرسوم ترین نوع سوکتی است که ما پروتزکار ها به کار میبریم که خود آن انواع گوناگونی دارد.
2-مرحله دوم:
پس از کاهش نسبی ورم در اندام باقی مانده، قالبگیری برای ساخت پروتز از استامپ (اندام باقی مانده) مددجو صورت می‌گیرد. نکته قابل توجه در مورد این نوع پروتز نیاز به جک قالبگیری است.
3-مرحله سوم:
بعد از قالبگیری، فرایند های اصلاحی روی همان قالب گچی اعمال می‌شود و بعد از خشک شدن قالب، مددجو قالب گچی که حالا دارای تعدادی سوراخ برای چک کردن میزان فشار نقطه ایست را روی جک قالبگیری پرو می‌کند.
اصل بنیادی در ساکشن سوکت پروتز پا بالای زانو، تماس تمام قد استامپ با بدنه سوکت است که در مرحله پرو این مورد به خوبی چک خواهد شد.
در صورت مناسب دیدن سوکت گچی، نمونه پای بیمار بر اساس همین سوکت میسازیم و مواد ریزی سوکت پروتز را انجام می دهیم
نکته ای در مورد ژل
استفاده از ژل نیز از موارد مرسوم است؛ تنها تفاوتی که زمان استفاده از ژل باید مد نظر داشت این است که قالبگیری باید روی ژل صورت بگیرد.
البته لازم به ذکر است همه افرادی که دچار قطع عضو هستند امکان استفاده از نوع ژلی را ندارند و این موضوع باید توسط پروتزیست بطور کامل بررسی شود و در صورت داشتن شرایط تجویز شود.
5-مرحله چهارم
بعد از ساخت سوکت، قطعات را مونتاژ میکنیم و پروتز پا بالای زانو را اماده میکنیم. تنظیمات مختلف از زوایای جهت گیری قطعات تا میدان آزادی حرکتی که هر کدام از اجزاء متحرک در پروتز نیاز دارند در این مرحله صورت می‌پذیرد.
البته باید در نظر داشت برخی تنظیمات، علی‌الخصوص تنظیمات مفاصل زانو پروتزی، نیاز به سپری شدن زمان نسبتا طولانی دارد. در ادامه انواع مفاصل را به طور کلی بررسی خواهیم کرد.
تعلیق:
بطور خلاصه در پروتزهای پای مصنوعی تعلیق یعنی فرایندی که طی آن پروتز حین حرکت روی پای مددجو باقی بماند. درمورد پروتزپای بالا زانو همانطور که گفته شد ازنوع ساکشن سوکت بهره گرفته می‌شود.
در انتهای این سکوت یک دریچه هوا تعبیه شده که با انواعی از والو پوشش داده می‌شود این والوها مسیر هوا را کنترل می‌کنند. سیستم تعلیق در این پروتزها با چسبندگی تمام قسمت های پوست به سوکت صورت می‌گیرد.
دریچه هوا به این اتصال کمک می کند چرا که با فشار منفی ایجاد شده بعد از بسته شدن والو، پروتز را روی پای مددجو نگاه می‌دارد.
انتقال وزن در پا مصنوعی بالای زانو:
درمورد انتقال وزن، بخشی از وزن به کمک اتصال پوستی منتقل می‌شود اما قسمت عمده آن از سکویی که زیر استخوان نشیمنگاهی تعبیه میکنیم صورت می‌گیرد.
کمربند هم از موارد عمدتا غیر ضروری است که برای تقویت تعلیق سیستم پروتزپا بالای زانو می‌توان آنرا به سیستم اضافه کرد.
مفصل پروتزپا
در پروتز پا بالای زانو ازیک یا دو مفصل نیز استفاده می کنیم
- یک مفصل جهت شبیه سازی حرکات لولایی زانو در پروتزپا در حین راه رفتن
- مفصل دیگر جهت تسهیل حرکاتی مثل چهار زانو نشستن در حالت ایستا که به مفصل گردان معروف است.
مفصل گردان جزئی حیاتی از پروتز پا بالای زانو محسوب نمی‌شود اما به دلایلی نظیر عمر طولانی و راحتی که در اختیار مددجو قرار می‌گیرد، از استفاده آن صرف نظر نمی‌کنند. در صورتی که طول استامپ (اندام باقی مانده) خیلی بلند باشد ناچار به حذف مفصل گردان هستیم.
مفصل زانو دنیایی از تنوع را در اختیار مددجویان قرار می‌دهد اما عوامل محدود کننده مثل توان مالی بیمار، توانایی های داینامیک و استاتیک مددجو و مواردی از این دست بسیاری از گزینه ها را برای مددجویان، با قطع عضوهای بالای زانو، حذف می‌کند.
تطابق با سرعت
تقریبا در همه مفاصل پروتز پا بالای زانو امکان تطابق با سرعت حرکات مفصل زانو وجود دارد که در انواع مختلف مفصل به شیوه های مختلف صورت می‌گیرد اما اکثرا تنظیم کننده ها بصورت پیچ های رو مفصل زانو پروتزی قرار دارد
در پروتز های پا مصنوعی پیشرفته که از مفاصل هوشمند هیبریدی اتوبوک استفاده می‌شود، به کمک سنسور هایی این میزان با کمک تراشه های تعبیه شده قابل تغییر است.
در معدود مواردی آنقدر بی ثباتی بیمار در حرکت زیاد است که حرکات مفصل بصورت عمومی حذف می‌شود و سوییچ هایی به شکل های مختلف در مفصل تعبیه می‌شود تا مددجو در صورت لزوم (مثلا مواردی مثل نشستن) از خاصیت حرکتی مفصل استفاده کند.
پنجه:
در پروتز پا بالای زانو محدودیتی از نظر جای گیری پنجه در مجموعه پروتز وجود ندارد اما، باید این نکته را نیز در نظر داشت که با توجه به وجود مفصل زانو و زمان بر بودن فرایند تطبیق با مفصل، بی ثباتی در پنجه نباید مددجو را به دردسر بی اندازد. بطور خلاصه باید گفت:
- مفصل ثابت ثبات بیشتر و حرکت کمتر
- مفاصل کربنی عموما ثبات کمتر و حرکات بیشتری دارند.
حتی برای مددجویان با آمادگی نسبتا خوب برای دریافت پروتز پا بالای زانو ، معمولا ابتدا از پنجه با ثبات تر استفاده می‌شود چرا که تطبیق با مفصل پروتزی در فرایند توانبخشی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
